Orde van het Heilig Graf

De Orde van het Heilig Graf van Jeruzalem (Ordo Equestris Sancti Sepulcri Hierosolymitani, ook Sepulchrijnen genaamd), is een rooms-katholieke ridderorde. De orde stamt uit de tijd van de kruistochten en legt zich tegenwoordig toe op het verspreiden van het katholieke geloof.

Als ontstaansjaar van de orde wordt 1114 aangegeven. De oorsprong van de Orde van het Heilig Graf van Jeruzalem ziet men in de kanunniken van het domkapittel van de kerk van het Heilig Graf en het gebruik om adellijke pelgrims die in de 12e eeuw de gevaarlijke bedevaart naar Jeruzalem maakten bij het zogenaamde graf van Jezus aldaar tot ridder te laten slaan door de tot de franciscanen behorende gardiaan. Het kruis van Jeruzalem werd op de kleding en de wapenschilden van menige Europese edelman afgebeeld. In 1487 werd de decoratie, die al eerder door de pausen in bullen werd erkend, een Pauselijke ridderorde. Nadat diverse pausen de orde zelf hadden geleid kreeg een kardinaal van de Romeinse Curie hierover de zorg.

Aan de aanwezigheid van de kanunniken bij het Heilig Graf kwam een einde in 1187 toen Guy de Lusignan het onderspit dolf tegen Saladin. Het bestuurlijke centrum van de Orde der Sepulchrijnen werd verplaatst naar het Italiaanse Perugia. Tegen het einde van de 15e eeuw ontstond ook een vrouwenafdeling, de Zusters van het Heilig Graf.

Het symbool van de ridderorde is een Latijns krukkenkruis met vier Griekse kruizen in de armen. Het kruis is rood en wordt wel Jeruzalemkruis genoemd. Het door Godfried van Bouillon als wapen gekozen kruis in het wapen van het Koninkrijk Jeruzalem is van goud. Het symbool van de kloosterorde is een zilveren patriarchaal kruis op een rood schild.

Bij de beschouwing van de orde dient onderscheid gemaakt te worden tussen de kloosterorde en de ridderorde. Van de kloosterorde bestaat alleen nog de vrouwelijke congregatie. De mannelijke is in het tweede kwart van de negentiende eeuw verdwenen.