16de Eeuw

Algemene Informatie:

1492: verdrag tot neutraliteit in het Prinsbisdom Luik (werd diplomatiek erkend door Frankrijk en de Nederlanden).

16de eeuw = verarming door overrompelende Engelse wolindustrie. Luik bleef handelsvoorkeur voor Frankrijk onderhouden. Kansen met Ooster- en Noorderburen bleven onbenut.

De katholiek-protestantse burgeroorlog bespoedigde de complete teloorgang van de reeds tanende lakennijverheid en -handel.

vanaf 1534 komen via de Oostergrens geloofspredikers: wederdopers, Calvinisten, Lutersgezinden, (heksen)…de gemoederen verhitten.

1544-1572: Franse, Oostenrijkse, Spaanse en Hollandse krijgslieden op doortocht met plunderingen, onderdrukking, branden.

1542-1543: Gelderse sucessieoorlog

Vanaf 1555 ressorteren de zuidelijke Nederlanden onder het koninkrijk Spanje (Spaanse Habsburgers)

1568-1648: Tachtigjarige oorlog tussen Nederlanden en Spanje: de oorlog sleept 80 jaar aan met veel plunderingen, rondtrekkende legers en benden. De strijd blijft uiteindelijk onbeslecht.

1566-1574: Vloot van Geuzen verslaat de Spaanse armada. Met de term geuzen worden aanvankelijk Nederlandse edelen, tegenstanders van de Spaanse koning Filips II aangeduid.

Willem van der Marck wordt de 2de admiraal. Hij wordt door Willem van Oranje ontslaan na de moord op de martelaren van Gorcum.

1571-1721: De Beierse periode met Beierse Prinsbischoppen.

1572: PB laat landelijke militie oprichten onder leidersschap van de drossaard (voor alle mannen tussen 21 en 60 jaar) = 'Huyslieden'.

1597-1605: Overlast door muitende troepen van het leger van de aartshertogen, maar vooral door anti-Spaans gezinde Staatse troepen.

1482: Johan IX van Horne

.

1506: Everhard van der Marck-Sedan

• 1506: Lommel wordt (samen met Dessel, Retie, Postel, Balen en Mol) gebrandschat voor 400 gulden elk.
• 1506-1543: Lommel heeft veel te verduren van militaire opeisingen en inkwartieringen.
• 1509: Brabantse ruiters van het garnizoen Diest trokken naar Herkenrode en namen de abdij in die ze plunderden.
• 1524: Hees (Bilzen) wordt plat gebrand door Gelderse troepen.
• 1525: In 1525 en de volgende jaren wordt Neeroeteren getroffen door een dodelijke epidemie.
• 1529: pestepidemie in Riemst.
• 1534 e.v.: Luthersgezinden trekken door het PB.

1538: Cornelis van Glymes van Bergen

• 1542: Brabantse troepen steken de Maas over in de buurt van Maaseik.
• 1543: Maaseik staat voortdurend bloot aan militaire expedities van de troepen van Willem van Gulik. De wallen van de stad worden verbreed.
• 1543: De de troepen van keizer Karel V trekken door Overpelt om de protestanten van Sittard en Venlo te bevechten.

1544: George van Oostenrijk

.

1557: Robert II van Glymes van Bergen

• 1557: In 1388 of kort daarvoor wordt in Hamont een armenhospitaal opgericht, dat in 1557 door brand wordt verwoest en niet meer weder opgebouwd.
• 1557: Brand verwoest grote delen van het centrum van Hamont.
• 1557: Er heerst hongersnood in Neeroeteren ten gevolge van de mislukte oogst.
• 1558: Pestepidemie in de voogdij Mol-Balen-Dessel (graafschap Brabant)

1565: Gerard van Groesbeek

• 1566: In het najaar veroveren protestanten Hasselt.
• 1567: januari: beeldenstorm (de bevolking reageert zijn ongenoegen op de Spaanse overheerser af op de clerus)
• 1567: Prins-bisschop Gerard de Groesbeek verzamelt troepen in Luik, Tongeren en St.-Truiden voor een belegering van Hasselt. PB laat oproerige stad Hasselt belegeren (met hevig kanonvuur) en herstelt de 'katholieke' orde. Hasselt geeft zich in maart 1567 over,
• 1567: Verwoesting van het begijnhof 'Extra Muros' in Hasselt in januari - Protestanten trekken door de streek.
• 1567: Verwoestingen in Halen door Hollandse en Spaanse troepen.
• 1568: Willem van Oranje trekt de Maas over tussen Obbicht en Stokkem met 14.000 huursoldaten om Alva uit het kasteel van Stokkem te verjagen.
• Alva ontweek de strijd en liet het kasteel verbrand achter en trok met tactiek van 'verschroeide aarde' naar het Zuiden. De woedende Hollanders plunderden de streek.
• 1568: Willem I van Oranje (de Zwijger) trekt door Loon (en bezet o.a. Tongeren) om in Brussel de Spaanse troepen van hertog Alva te bestrijden.
• 1568: Willem van Oranje wordt in de stad belegerd door de hertog van Alva; Deze geeft het beleg op na de Kruispoort in brand gestoken te hebben.
• 1568: De kerk van Borgloon wordt geplunderd door de troepen van de prins van Oranje,
• 1568: Plunderingen in Kortessem door de troepen van Willem de Zwijger. Troepen van Willem van Oranje plunderen het begaardenklooster in Zepperen.
• 1568: Inname van Sint-Truiden door Willem de Zwijger. Door haar afhankelijkheid van het prinsbisdom heeft de stad echter weinig te lijden van de Spaanse troepen.
• 1568: Plunderingen door legerbendes in Overpelt.
• 1568: De hertog van Alva slaat bij de belegeringen van Maastricht zijn hoofdkwartier op in Neerharen.
• 1572: Vanaf 1572 begint de pest zich te manifesteren in Kaulille. De periode 1579-80 kent een ongenadige epidemie. In Pelt worden 153 sterfgevallen geregistreerd; de bevolking wordt in dat jaar gedecimeerd.
• 1572: In Kleine-Brogel woerden twee geuzen vermoord in een periode waarin Hollandse soldaten de streek onveilig maken.
• 1572: Verwoestingen in Halen door Hollandse en Spaanse troepen.
• 1572: De Oostenrijkers vallen Peer binnen.
• 1573: Naar aanleiding van de doortocht van troepen van Oranje in hun strijd tegen de Spaanse overheersing worden de oude en vervallen muren, poorten, wallen en grachten van Peer ca. 1573 gerepareerd, hogergemaakt, gereinigd en afgesloten.
• 1575: Elen (Dilsen-Stokkem) heeft veel te lijden van doortrekkende legerbenden.
• 1575: en volgende jaren woedt in Lommel een pestepidemie, kort daarop een buikloop-ziekte. Ook rond Maaseik woedt de pest.
• 1576: Bilzen wordt geplunderd door een Duits garnizoen dat uit Maastricht is verdreven door de Spanjaarden.
• 1576: Ruiterijdetachement van Eindhoven trekt via Eersel, Lommel en Lummen naar Dessel.
• 1576-1636: Lommel heeft veel te verduren van militaire opeisingen en inkwartieringen.
• 1577: De kerk van Borgloon wordt opnieuw gepunderd, ditmaal door de Staatse troepen.
• 1577: Plunderingen in Overpelt door protestanten.
• 1579: Spaanse soldaten vallen Peer binnen.
• 1578-1579: Pest in Meldert. Inwoners bouwen een pesthuis langs de Oude Baan bij de Zwarte beek.
• 1579: Pestepidemie in Loon
• 1579-80: Verscheidene epidemies van pest en dysenterie treffen de streek van Overpelt en Neerpelt.
• 1579: De Maastrichtenaren zien in dat een belegering van hun stad onvermijdelijk is. Ze trekken erop uit om alle voorraden en levensmiddelen op het platteland te plunderen. Alle molens in de verre omtrek werden geplunderd en afgebrand om ze onbruikbaar te maken voor de Spanjaarden.
• 1579: Opgrimbie wordt door legerbenden verwoest.
• 1579-85: Overlast van plunderende troepen in Riemst bij het offensief van Farnese.
• 1579: Teistering van Kortessem door muitende Spaanse troepen met uitbreken van de pest, die ca. 200 slachtoffers maakt op een bevolking van ongeveer 800 personen.
• 1579: Plundering van Wellen door soldaten van de hertog van Parma tijdens het beleg van Maastricht, waarbij verschillende huizen in brand worden gestoken;
• 1579: Rekem heeft zwaar te lijden door plunderingen, inkwartieringen en opeisingen van de verschillende legers (gezien haar ligging in de nabijheid van Maastricht).
• 1580: Alken en Ulbeek (Wellen) worden geplunderd door het Spaans garnizoen van Zoutleeuw.
• 1580: Hoeve van Aert Mertens op d'Oye in Zepperen wordt verwoest door de Spanjaarden.
• 1580: In Neeroeteren heerst opnieuw een epidemie.

1581: Ernst van Beieren

• 1581: Kasteel van Leut kreeg een Spaanse bezetting. Eisden, Leut en Meeswijk kregen het zwaar te verduren.
• 1581-82-83: Neeroeteren heeft te lijden van plunderende Spaanse soldaten.
• 1582-1654: Lorreinse, Bourgondische, Italiaanse en nogmaals Oostenrijkse, Franse, Spaanse en Hollandse benden stellen de ganse streek op rantsoen en verwoesten alles.
• 1582: plunderingen in Alken door soldaten van de graaf Van Mansvelt (werkte in opdracht van Parma).
• 1583-84: Uitheemse troepen vallen Peer binnen.
• 1584: Philips de Recourt, baron de Licques, afdelingshoofd van het leger van Parma ligt in Neeroeteren met drie regimenten Walen, en in de zomer wordt het dorp verwoest door de graaf van Mansfeldt, legeroverste van Parma;
• 1584, 1585 en 1586: in Bocholt worden huizen geplunderd en in brand gestoken. Door de vaste garnizoenen van Weert, Stevensweert en Diest, en door de muiters van Hoogstraten wordt een jaarlijkse schatting geëist.
• 1584, 1585 en 1586: Tongerlo (Bree) heeft te lijden van plunderende Hollandse en Spaanse troepen; huizen en kerk worden geplunderd en in brand gestoken.
• 1586: de toren van de St-Pietersbandenkerk in Lommel brandt af door toedoen van een protestants garnizoen soldaten uit Geertruidenburg (NL)
• 1585-86-87: Jaren van misoogst, met hongersnood als gevolg. Op de hongersnood volgt de pest. Dit wordt gemeld in Neeroeteren en Neerpelt.
• 1586-87 In Maaseik heerst een epidemie van pest of tyfus, waardoor de bevolking gedecimeerd wordt.
• 1587: Hollandse ruiters branden Neerpelt plat in mei 1587.
• 1587: op 24.05 wordt Overpelt door Hollandse ruiters plat gebrand.
• 1587: St-Huibrechts-Lille heeft zwaar te lijden van plunderende Hollandse ruiters.
• 1587-1588: grote hongersnood in Meldert.
• 1590: het garnizoen van Breda, geholpen door soldaten van Berg-op-Zoom, overmeestert en plundert de stad Stokkem na hun inname van Tienen.
• 1590: Na de inname van Breda heeft Maaseik te lijden van plunderende soldaten;
• 1590: bij de aanval op het kasteel van Stokkem, wordt de kerk van Dilsen, samen met een gedeelte van Oud-Dilsen, door de Spanjaarden in brand gestoken.
• 1590: kerk van Zutendaal wordt in brand gestoken.
• 1594-95: Maaseik heeft te lijden van plunderende soldaten.
• 1595: Men meldt dat Neeroeteren voor meer dan de helft afgebrand is.
• 1599: Stokkem wordt door de Spanjaarden geplunderd.
• 1599: Huurlingen van Albrecht en Isabella strijken neer in Hamont en terroriseerden en plunderden van daaruit de hele streek.
• 1599: Bevolking van Peer wordt belast met opeisingen en inkwartieren van soldaten. Muitende Spaanse soldaten steken de kerk in brand, maar kunnen de toren niet konden bemachtigen.
• -599-1600: Inname en inkwartieringen door vreemde troepen brengen heel wat schade toe in Hamont.
• 1600: pestepidemie in Riemst.
• 1600: Overlast door soldaten van Albrecht in Meldert (Lummen).