18de Eeuw

Algemene Informatie:

1702-1713: Spaanse successieoorlog. Legers (allianties) van beide partijen leggen grote delen van Haspengouw plat. De Fransen onder het bevel van de hertog van Boergondië, de Engelse onder Marlborough belagen mekaar. Troepen van de hertog van Marlborough (“Malbroek”) bezorgen de Loonse bevolking veel ellende. Ook Beringen wordt 2x geplunderd.

1714-1794: Oostenrijkse Habsburgers, met: Karel VI, Maria-Theresia, Jozef II.

1730-1740: eerste periode van bokkenrijders

1740-1748: Oostenrijkse successieoorlog (Oostenrijk spant samen met Holland en Engeland tegen Frankrijk)

1749-1774: tweede periode van bokkenrijders

1785-1793: bokkenrijderbende in Ophoven-Geistingen. Zij maakten zich voornamelijk schuldig aan brandstichting en afpersing d.m.v. dreigbrieven, de z.g. "brandbrieven". De z.g. "eerste bende" wordt in 1785 gevangen genomen en terechtgesteld. Zij stond onder de leiding van Henricus Houben van Maaseik. Bij deze eerste bende wordt ook de bende van Bree geassocieerd, die eveneens Houben als hun leider noemde. De repressie was verschrikkelijk: 3% van de volwassen bevolking van Ophoven-Geistingen werd terechtgesteld. Een tweede bende opereerde in 1790-93. Een gedeelte van deze bende was van Maaseik, en werd hier in 1794 door drossaard Clercx terechtgesteld.

1756-1763: Zevenjarige oorlog

1792-1798: derde periode van bokkenrijders

1694: Jozef Clemens van Beieren

• 1700: Plunderingen en opeisingen door troepen van de Verbondenen (Marlborough).
• 1701-14: Rekem heeft zwaar te lijden door plunderingen, inkwartieringen en opeisingen van de verschillende legers (gezien haar ligging in de nabijheid van Maastricht).
• 1701: Spaanse huurtroepen allen Kessenich binnen en eisen achterstallige geldelijke lasten.
• 1701: Stokkem wordt bezet door Franse troepen, de burcht wordt belegerd door de Hollanders en bij de beschieting wordt hij vrijwel volledig vernield.
• 1701-13: Wijchmaal heeft fel te lijden van zware opeisingen en verwoestingen door ingekwartierde en doortrekkende legereenheden.
• 1702: In augustus had te Hechtel een voorhoedegevecht en een hevig artillerieduel plaats. Graaf Marlborough en zijn geallieerde troepen raakten er slaags met de Fransen, die de drie hoeven van de abdij van Averbode, twee te Spikelspade en de derde z.g. “De Briel”, bezet hielden. Bij deze verrichtingen werd door de geallieerden de grootste van de twee hoeven van genoemde abdij te Spikelspade, de z.g. “Hoeve ten Zuyden”, in brand gestoken. Ook woningen werden in het dorp platgebrand.
• 1702: kasteel Grevenbroek wordt met de grond gelijk gemaakt (Marlborough). As werd leeg geplunderd. In Genk werden 38 huizen vernield en de kerk geplunderd.
• 1702-07: Lommel heeft veel te verduren van militaire opeisingen en inkwartieringen.
• 1702: In de zomer verbleef generaal Marlborough, opperbevelhebber van het Engelse leger, te Kleine-Brogel.
• 1702: Marlborough ontmantelt alle versterkte steden: Peer, Hamont, Grevenbroek, Beringen en Hasselt. Stokkem werd met de grond gelijk gemaakt.
• 1702: Borgloon wordt belegerd gevolgd door een bezetting van de geallieerde troepen onder de hertog van Malborough; pas in 1713 wordt de stad opnieuw overgedragen aan de prins-bisschop.
• 1702-1703: Franse legereenheden van generaal de Bousslerd kamperen in het Bommershoven (Borgloon).
• 1702: Uikhoven (Maasmechelen) heeft ondergaat plunderingen.
• 1702-1704-1708: Militaire opeisingen en vernielingen in Beverst-Bilzen.
• 1702-1713: Gedurende de Spaanse Successie-oorlog wordt Rijkel (Borgloon)verschillende keren door vreemde troepen bezet en de kerk wordt geplunderd.
• 1702: In mei woedt in Houthalen een brand, die heel wat schade moet berokkend hebben.
• 1702: Pinksternacht 1700 breekt een grote brand uit in Peer, die zesentwintig huizen aan de Markt in de as legt. De brand slaat over op de Kloosterstraat en vernielt de kloosterwinning.
• 1701: Door de geallieerde Engelsen en Hollanders worden de pas door de Fransen versterkte en herstelde schansen en ringmuren van Peer omgehaald.
• 1702: Waarschijnlijk heeft in Peer een epidemie plaats gezien het hoge aantal sterfgevallen.
• 1702: Buikloop in St-Huibrechts-Lille.
• 1703: Hollandse troepen kamperen in de buurt van het Monnikenhof (Heks-Heers). Franse troepen roven de oogst.
• 1703-14: Tongeren in 1703 bezet door de geallieerden, wordt belegerd en ingenomen door de Fransen onder leiding van maarschalk de Villeroy; de bezetting duurt tot 1714.
• 1703-04: Franse soldaten branden verschillende huizen af in Vechmaal (Heers).
• 1703-14: Lauw (Tongeren) heeft te lijden van kampementen tijdens de oorlogen van Lodewijk XIV.
• 1704: Plunderingen en opeisingen door troepen van de Marlborough.
• 1704: Heers heeft te lijden van kampement van Franse en Hollandse troepen.
• 1705: De omwalling van Hasselt wordt volledig gesloopt, op de poorten na, en vervangen door een aarden wal beplant met een dubbele bomenrij.
• 1705: Engelse troepen kantonneren o.l.v. hun generaal, de hertog van Marlborough, in Houthalen. Deze bezet de pastorie als hoofdkwartier om de aanval op Venlo te leiden.
• 1706: Hoepertingen (Borgloon) heeft zwaar te lijden van oorlogsverrichtingen.
• 1707: Tijdens de Spaanse Successieoorlog deed de hertog van Marlborough ook in Helchteren van zich spreken. Zo waren de inwoners in 1707 verplicht rantsoenen te leveren en werd in datzelfde jaar Petrus Schepers door een soldaat neergeschoten.
• 1707: Neerharen wordt verwoest. Mogelijk naar aanleiding van deze gebeurtenissen is het kasteel reeds in 1708 ruïneus, de hoeve was door brand vernield.
• 1708: Vernieling door brand van een deel van de gemeente Kortessem.
• 1712: St-Huibrechts-Lille heeft last van inkwartieringen en leveringen.
• 1713: Kampement van dragonders in Klein-Gelmen (Heers).
• 1716: Bijna de ganse oogst in Meldert wordt vernield door een hevige hagelstorm.
• 1719: In Kortessem branden twaalf huizen, gelegen bij de kerk, af.
• 1720: Inname en inkwartieringen door vreemde troepen brachten heel wat schade toe in Hamont.

1724: George II Lodewijk van Bergen

• 1724: het koren bevroor op het veld te Meldert (Lummen)
• 1725: Op het N.-uiteinde van de gemeenschappelijke heide van Hechtel en Eksel werd een brandstichtster verbrand, wier misdaad gepaard ging met hekserij.
• 1728-29: In de jaarwisseling heeft in Peer allicht een epidemie plaats gezien het hoge aantal sterfgevallen.
• 1730-1740: eerste periode van bokkenrijders
• 1732: In Hamont brak mond- en klauwzeer uit.
• 1732: Er heerste in Meldert een zeer besmettelijke ziekte onder het hoornvee en de paarden.
• 1734: Winterkwartieren van Duitse troepen en de daarbij horende oorlogscontributies zorgen voor veel armoede in Maaseik.
• 1735: Er werd een klopjacht georganiseerd op wolven die in Meldert een echte plaag waren.
• 1736: In Meldert werd de oogst getroffen door een hagelstorm.
• 1736: Inkwartieringen van vreemde legers berokkenden overlast in Bilzen.
• 1737-1738: misoogsten zorgen voor armoede.
• 1740: Maaseik wordt gedurende 40 dagen bezet door de Pruisische troepen van Frederik II.
• 1740: Hongersnood in Overpelt door herhaaldelijke mislukking van de oogst, wegens strenge opeenvolgende winters.
• 1741-45-48: Besmettelijke ziekte onder hoornvee en paarden in Meldert.
• 1740-48: Tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog slaan Hannovers hun kamp op op het Mollemer heyken in Peer.
• 1741: De stad Tongeren blijft zeven jaar bezet, afwisselend door de Franse troepen onder Lodewijk XV en door de geallieerden.
• 1741: Kleine-Brogel wordt zwaar getroffen door de collerine of buikloop.
• 1743: Er liggen opnieuw Hannoverse troepen te Peer.
• 1744: Ditmaal zijn het Hollandse troepen die legeren in Peer en waarvoor voorspan moet geleverd worden.
• 1742-48: Rekem heeft zwaar te lijden door plunderingen, inkwartieringen en opeisingen van de verschillende legers (gezien haar ligging in de nabijheid van Maastricht).
• 1742-47: St-Huibrechts-Lille heeft last van inkwartieringen en leveringen.
• In de periode 1743-94 kende de omgeving van Overpelt meer dan vijftig bezoeken van legerbenden.

1744: Johan XI Theodoor van Beieren

• 1746-47: Inkwartieringen van Franse troepen berokkenden overlast in Bilzen (Dysenterie) en Kleine-Brogel.
• 1746-47: Borgloon heeft te lijden van Hongaarse en Franse troepen.
• 1746-47: Lauw (Tongeren) heeft te lijden van kampementen tijdens de oorlogen van Lodewijk XV.
• 1746-48: Heers heeft te lijden van de militaire opeisingen.
• 1746: Buikloopziekte in Lommel. In Overpelt woedt de veepest.
• 1746-49: De jaren 1746-49 zijn rampspoedig in Neeroeteren. Door de voortdurende overlast van troepen valt het openbare leven vrijwel stil; het zijn vooral de troepen van de bondgenoten (Oostenrijkers, Hollanders en Engelsen) die grote schade in de gemeente aanrichten.
• 1746: Franse soldaten ontzagen niets in Meldert: zij vernielden de oogst, verbrandden het hooi en het stro, doodden de bijen, braken huizen af, kapten bomen en schonden de kapel van de H. Willibrordus. Ook de pastorij en de hoeve werden beschadigd en het vee meegenomen.
• 1746 e.v.: Uit gemeenterekeningen blijkt dat Kleine-Brogel weerom geteisterd wordt door inkwartieringen en opeisingen. Besmettelijke ziekten woeden onder de veestapel. De gemeente betaalt aan de pastoor 13 fl. 10s. om negen missen te zingen ter ere van St.-Antonius.
• 1746: De z.g. Bokkenrijders van Wellen pleegden tussen 1746 en 1772 een heleboel misdrijven. Hollanders, de drossaard van de abdis van Munsterbilzen, schakelde in 1754 de eerste bokkenrijdersbende van Wellen uit.
• 1747: Inkwartieringen en plunderingen door keizerlijke en geallieerde troepen in Bilzen.
• 1747: Hasselt en Tongeren hebben af te rekenen met doortrekkende troepen Oostenrijkers en Fransen.
• 1747: de geallieerden, voornamelijk Hongaren, legeren te Rosmeer (Bilzen).
• 1747: door inkwartieringen vóór en na de slag van Lafelt, had het Genoelselderen te lijden van plunderende Franse troepen.
• 1747: Lodewijk XV bouwt op de Galgenberg in Berg (Tongeren) een redoute tegen een mogelijke aanval van het geallieerde leger, dat gelegerd was vóór Maastricht.
• 1747-48: Militaire opeisingen en vernielingen in Beverst-Bilzen en Riemst. Martenslinde (Bilzen) heeft zwaar te lijden van inkwartieringen en verwoestingen door troepen. Idem voor Hechtel.
• - 02.07.1747: Zware veldslag te Kanne (Lafelt) tussen Frankrijk en haar verenigde vijanden (De Fransen winnen - Kanne en Vlijtingen worden in brand gestoken).
• 1747: Na de slag, vallen de Fransen de dorpen Lafelt en Rosmeer binnen, die volledig geplunderd worden;
• Martenslinde (Bilzen) wordt vrijwel volledig leeg geroofd. De kerk van Eigenbilzen wordt door Franse troepen leeg geplunderd.
• 1747: Na de slag vallen de zegevierende Franse soldaten Vlijtingen binnen, dat geplunderd wordt en in brand gestoken; bij deze brand worden alle huizen verwoest.
• 1747-52-56: St-Huibrechts-Lille heeft last van inkwartieringen en leveringen.
• 1748: Inname en inkwartieringen door vreemde troepen brachten heel wat schade toe in Hamont.
• 1749-50: De omstreken van Meeuwen lijden (Oostenrijkse Successieoorlog) grote schade door Hongaarse huzaren. Vele inwoners moeten met vee en bezit naar Bree vluchten of naar de schans.
• 1753: Kroep voor het eerst als doodsoorzaak vermeld in Houthalen.
• 1756-57: brand verwoestte bijna de helft van Hamont.
• 1756-63: Tijdens de Zevenjarige Oorlog zijn er Zwitsers, Fransen en Hannovers ingekwartierd in Peer.
• 1756: Tussen 1756 en 1781 woeden besmettelijke ziekten onder de veestapel van Peer, die meer dan gehalveerd wordt.
• 1757-58: Inkwartieringen van vreemde legers berokkenden overlast in Bilzen en Kleine-Brogel + Hechtel.
• 1758-65: Rekem heeft zwaar te lijden door plunderingen, inkwartieringen en opeisingen van de verschillende legers (gezien haar ligging in de nabijheid van Maastricht).
• 1760-62-63: De gemeente Ophoven (Kinrooi) had veel last van plunderende legerbenden. De jaren 1762-63 vooral waren zeer zwaar door het onderhoud van de Franse troepen. De dorpen raakten hierdoor in zware schulden, die tot in XIX zouden blijven doorwegen.

1763: Karel Nicolaas Alexander d'Oultremont

• 1760-1763-1767: Inkwartieringen van vreemde legers berokkenden overlast in Bilzen.
• 1762: Eksel had af te rekenen met Franse inkwartieringen.
• 1763: Overlast in Kleine-Brogel
• 1769: Er woedde een veeziekte in Hechtel.

1772: Frans Karel van Velsbrück

• 1773-74: Schepenbanken van Wellen en Munsterbilzen veroordelen 27 Wellenaren (vermeende Bokkerijders) ter dood.
• 1775-80: Er was een buikloopepidemie in Overpelt.
• 1779: In Helchteren stierven 36 inwoners aan buikloop.
• 1779: De stad Peer wordt geteisterd door een epidemische dysenterie.
• 1779 en 1782: Er heerste buikloop in Hechtel.
• 1780: Hollandse troepen legeren in Kleine-Brogel. Ook bij de opstand van de patriotten was er sprake van leveringen en dergelijke.
• 1783-84: In Overpelt heerst er hongersnood door herhaaldelijke mislukking van de oogst, wegens strenge opeenvolgende winters.

1784: Cesar Constantijn Frans van Hoensbroeck (1e keer) Regent

• Tegenstander van de verlichting
• 1785: Eerste bende bokkenrijders uit Ophoven-Geistingen terecht gesteld.
• 1789-1790: Alken was één van de belangrijkste centra van de Luikse revolutie.
• 1789-1790 In Bocholt opereert een bokkenrijdersbende; de bekentenissen van Lucia Truyers, in 1787 aangehouden en ondervraagd door drossaard Clercx, leiden tot de aanhouding van de bende en de hoofdman Arnold van Geleen; een aantal leden worden op de Galgenberg te Reppel opgehangen.
• 1789: Tijdens de Luikse Revolutie (1789) moet Peer vijftien paarden leveren om Pruisische soldaten te transporteren.
• 1790-1830: Maunder-minimum: mini-ijstijd: zeer veel héél koude winters
• 1790: Bij een treffen met Luikse troepen op 27 mei 1790 in de heide van Zonhoven worden de rijkstroepen verslagen. Wanneer ze op 29 juni weer de Maas oversteken, bezetten ze Peer en Bree. Datzelfde jaar moest de stad herhaaldelijk paarden en karrenvrachten leveren, zowel aan de patriotten als aan de rijkstroepen en zelfs de Paltse dragonders fourneren.
• 1790: Plunderingen in Kleine-Brogel
• 1790: Horpmaal (Heers) wordt bezet door Luikse patriotten, die de hoeve De Vivier (Haspengouwlaan nr. 5) belegeren.
• 1790 ev.: Opeisingen en inkwartieringen van zowel Franse, Hollandse en keizerlijke soldaten in Kleine-Brogel.
• 1791-92: Peer moet keizerlijke troepen logeren.
• 1792: Franse cavaliers logeren in Peer.
• 1793: Op 25 juli trekken keizerlijke troepen met 1500 krijgsgevangenen door de stad. Dat jaar zijn er ook Hannoverse troepen. Ook het volgende jaar zijn er inkwartieringen.
• 1793: Wijchmaal heeft fel te lijden van zware opeisingen en verwoestingen door ingekwartierde en doortrekkende legereenheden.
• 1794: In september ligt een Frans leger van 10.000 man tien à twaalf dagen gekampeerd op ‘t Saercel bij de kapel van Deust (Peer).
• 1790-93: Tweede bende bokkenrijders uit Ophoven-Geistingen + Maaseik wordt terecht gesteld.

1791: Cesar Constantijn Frans van Hoensbroeck (2e keer)

• 1791: Huzaren van het keizerlijke leger, legeren te Rosmeer.

1792: Franciscus Antonius van Mechelen (1e keer)

• Keizerlijke administrateur
• 1792: Wanneer de Franse troepen uit Roermond terugkeerden, verbleven 1.500 soldaten in het dorpscentrum van Houthalen. De militairen met hun paarden veroorzaakten voor vierhonderd gulden schade.

1793: Franciscus Antonius van Mechelen (2e keer)

• 1793: De opeisingen van het Franse leger brengen de gemeente Opoeteren in diepe schulden.

• 1794: Jaar van mislukte oogst en de daaropvolgende winter is de strengste der eeuw.
• 1794: Militaire opeisingen en vernielingen in Beverst-Bilzen en Kleine-Brogel
• 1794: Franse troepen bezetten Bilzen
• 1794: legering van Franse troepen in Alken.
• 1794: Lommel lijdt onder Franse militaire plundertochten.
• 1794: Buikloop in St-Huibrechts-Lille.
• 1795: Lommel heeft veel te verduren van militaire opeisingen en inkwartieringen.
• 1798: Tijdens de Boerenkrijg worden op 21-22 december vier Franse douaniers te Eksel door een groep Brabanders vermoord. Als straf voor de moorden wordt het dorp in 1799 gedwongen 7.280 gulden als oorlogsschatting te betalen.
• 1798: Op 18 november zijn een vijftigtal brigands heer en meester in de stad Peer, waarbij o.m. de kazerne van de rijkswacht wordt geplunderd en de vrijheidsboom op de Markt wordt neergehaald.
• 1799: Op 11 januari wordt Lommel, waar o.m. vele smokkelaars, brigands en vaandelvluchtigen een onderkomen hadden gevonden, door Fransen omsingeld, hetgeen resulteerde in doden, gevangenen en buitgemaakte wapens.