Spreeuwenpotten

Op een aantal schilderijen komen voorstellingen voor van kruiken opgehangen aan gevels of hekken of in raamopeningen...

De kruiken zijn allen horizontaal opgehangen op weinig toegankelijke hoogten of plaatsen. Vooral in Nederland zijn dergelijke kruiken bekend als 'spreeuwenpotten'. Die hingen tegen de gevel of waren soms ingebouwd. Ze waren voorzien van een ring (of twee) om een aanvliegstokje in te bevestigen. De spreeuwpot kon opgehangen worden door middel van een oor, te situeren op de buik, vlak bij de basis. De opening in de bodem werd uitgesneden vooraleer de pot in de oven werd geplaatst en diende als roofgat om jonge spreeuwen uit de vorm te halen. Jonge spreeuwen werden namelijk aanzien als lekkernijen. In kookboeken uit die tijd trof men recepten aan van spreeuwensoep en van gerechten waarin ander gevogelte werd verwerkt. In tijden van voedselschaarste, meestal in het vroege voorjaar na een lange strenge winter, waren de jonge vogels een welkome aanvulling op de sobere maaltijd van de middeleeuwers.

Vogelopeningen in gevels zijn hier een variante van (eerder gericht naar duiven?).

Op enkele schilderijen gaat het echter om bijenkorven of kruiken die niet echt geschikt zijn als spreeuwpot (gebroken of met een erg grote toegangsopening)...

Bij een aantal kruiken lijkt de bereikbaarheid van een luikje aan de rugzijde ook niet altijd mogelijk..?

Waren er nog andere bedoelingen aan het gebruik van de potten? Ging het om een wijze van insectenbestrijding?

Misschien soms toch een apotropaeische bedoeling? Een slaapplaats voorzien voor boze geesten, zodat hun aandacht wordt afgehouden van hun onheilsbezigheden...? Huisvesting van zwaluwen? De kruiken in de ramen staan ook op grotere hoogte en zijn ook niet zomaar bereikbaar....